زندگی بدون وام در عصر ما سبک غریب و ناشدنی‌ای به نظر می‌رسد. با اینهمه خرج و بدهی و هزینه‌های سرسام آور مواد غذایی ضروری و اولیه اجاره خانه و طولانی بودن مسیرها که ما را مجبور به داشتن وسیله نقلیه شخصی می‌کند تقریبا غیر ممکن است!

اما در همین شرایط فعلی افرادی هستند که بدون گرفتن وام زندگی می‌کنند نه اینکه هزینه‌ها برای آن‌ها پایین‌تر است بلکه چون نیازهای خود را کاهش داده‌اند، چون معتقداند وام یعنی «پیش‌خور» کردن روزی‌ای که هنوز کسب نکرده‌ایم. و این با آنچه خدای متعال می‌فرماید تناسبی ندارد:

من که امروز عبادت فردا را از تو نمی‌خواهم ، تو نیز روزی فردا را امروز از من نخواه

و وقتی دعای امام سجاد را می‌شنویم که می‌فرماید:

نیایش سی‌ام

«دعای آن حضرت است در یاری خواستن بر ادای وام»

بار خدایا، درود بفرست بر محمد و خاندان او و مرا عافیت بخش از وامی که بدان چهره‌ام دژم شود و خاطرم پریشان گردد و فکرم پراکنده ماند و تلاش من در ادای آن به دراز کشد.

خداوندا، به تو پناه می‌آورم از اندوه وام‌داری و اندیشه آن ودل‌مشغولی برای آن و بی‌خوابی کشیدن در غم آن. پس درود بفرست بر محمد و خاندانش و مرا از وام در پناه خوددار. ای پروردگار من، از تو زنهار می‌خواهم از ذلت وام‌داری در این جهان و از تبعات و عواقب آن پس از مرگ. پس درود بفرست بر محمد و خاندان او و مرا در امان خود گیر، یا به مالی سرشار یا به کفافی ناگسستنی.

بار خدایا، درود بفرست بر محمد و خاندان او و مرا از اسراف و زیاده‌روی دور دار و به بخشش همراه با میانه‌روی از کج‌روی بازدار و به من بیاموز آن روش نیکو را که هزینه‌ام از درآمد بیش نبود و به لطف خویش از تبذیر نگه‌دار و روزی من از حلال روان گردان و انفاق‌های مرا به راه‌های خیر متوجه ساز و از من بستان آن مال که مرا مغرور سازد یا به ستمگری اندازد یا به طغیانم کشاند.

ای خداوند، محبوب من گردان هم‌نشینی با درویشان را و یاری‌ام ده که بر مصاحبت آنان شکیبا باشم. هر چه از متاع این جهانی از من گرفته‌ای، در خزاین باقی خود برای من اندوخته گردان. و آنچه را از خواسته دنیوی نصیب من ساخته‌ای و در این جهان به من عطا کرده‌ای وسیله‌ای ساز برای رسیدن من به آستان عزّ خود و پیوستن من به مقام قرب خود و دست یافتن من به بهشت جاوید خود. زیرا که تو صاحب فضل بزرگ، و بخشنده کریمى.

• شما هم می‌توانید بدون وام زندگی کنید؟
• آیا این حرف آرمانی و نشدنی است؟
• وام‌هایی که گرفتید برکت داشت؟
• مجبور شدید دیرکرد (عین ربای حرام) بدهید؟